گزارشی از نخستین برنامه روز جهانی شهرها در ایران
این روز برای نخستین‌بار توسط سازمان ملل به نام شهرها نامگذاری شده و شعار آن نیز «شهر بهتر، زندگی بهتر» درنظر گرفته شده است.به گزارش همشهری، در این مراسم که در تالار آمفی تئاتر بوستان گفتگو و با مشارکت سازمان اسکان بشرملل متحد (UNHABITAT) و شهرداری تهران برگزار شد، چند تن از مسئولان بلندپایه دولتی، نمایندگان سازمان ملل و جمعی از مسئولان ارشد مدیریت شهری حضور داشتند.در این مراسم پیام بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل متحدنیزبه مناسبت روز جهانی شهرها قرائت شد.
تحقق توسعه پایدار در گرو توسعه روستاهاست
مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران هم به‌عنوان یکی از سخنرانان اصلی مراسم روز شهرها اقدام سازمان ملل در نامگذاری روزی به نام شهرها را فرصتی مغتنم شمرد که در آن می‌توان به تمام مسائل شهری و حتی روستایی پرداخت و راه و چاره مناسب برای آن تعریف کرد.
وی گفت: هرچه جمعیت شهرها بیشتر شود قطعا مشکلات آن نیز افزون خواهد شد، بنابراین توسعه پایدار وقتی عملی است که روستاهای ما هم توسعه پایدار داشته باشند زیرا اگر نتوانیم روستاها را به خوبی آباد و به محل سالمی برای زندگی تبدیل کنیم، آنها به سوی شهرها روی خواهند آورد. چمران افزود: مهاجرت از روستا به شهرها به این معنی نیست که آنها در آجودانیه، فرمانیه و الهیه ساکن شوند بلکه حاشیه‌نشین شهرها می‌شوند.
به گفته رئیس شورای شهر، اینطور نیست که تهران حاشیه‌نشین نداشته باشد بلکه شهرهای حاشیه‌ای دارد که هرکدام بیش از ۵۰۰هزار نفر جمعیت را از روستاهای اقصی نقاط کشور به‌خود جذب کرده است بدون اینکه برای زندگی تعریف داشته یا از استانداردهای لازم برای سکونت برخوردار باشد. یکی دیگر از محورهای سخنرانی دیروز مهدی چمران پرداختن به روح و روان شهر در کنار توسعه فیزیکی آن است. وی دراین باره گفت: شهر یک فیزیک و ظاهر و یک روح و روان دارد درحالی‌که ما روح و معنویت شهرها را فراموش کرده‌ایم.
یکی از انتقادات مطروحه از سوی رئیس شورای شهر تهران هویت معماری پایتخت بود. وی گفت: درحالی‌که در جایگاه بالایی از نظر هویت معماری قرار داریم اما این هویت را از بین برده‌ایم. وی در این‌باره به ساختمان تمام شیشه‌ای وزارت نیرو و بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: این تقلیدهای بیجا از معماران غربی خنده‌دار است و ارتباطی با معنای شهر و روح شهر که باید ارتقا یابد، ندارد. وی پرسید:
مسکن از ریشه تسکین می‌آید اما آیا مسکن ما محل آرامش است؟ آیا آپارتمان‌های ما نوعی گسست اجتماعی، فرهنگی و فکری به‌وجود نیاورده است؟ در شهر، خیابان‌ها و اتوبان‌هایی ساخته می‌شود که محلات قدیمی را پاره پاره می‌کند و گسست فرهنگی و اجتماعی را موجب می‌شود بنابراین به‌نظر می‌رسد که محوریت انسان در شهر به فراموشی سپرده شده است. تأکید چمران این بود که باید هم به فیزیک و هم به‌معنای شهر با هم توجه شود.وی در عین حال بابت اینکه مدیریت شهری در کشور هنوز جا نیفتاده، انتقاد کرد و گفت: متأسفانه از جاهای مختلف به جای اینکه مدیریت شهری تقویت شود مورد حمله قرار می‌گیرد و تضعیف می‌شود.
رصدخانه تهران، بالاتر از استانداردهای جهانی
همچنین پیام معاون دبیرکل و مدیر اجرایی برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد توسط نماینده وی در ایران قرائت شد.
سیامک مقدم ضمن قدردانی از همکاری شهرداری تهران بابت اینکه کمک کرد تا نخستین برنامه روز جهانی شهرها در ایران به اجرا درآید، گفت: شهرداری تهران یک کار بسیار ارزشمند و مهمی در حد استانداردهای جهانی و حتی بالاتر در تهران به انجام رسانده و آن احداث رصدخانه تهران است که متأسفانه کمتر شناخته شده است. وی خواستار آن شد تا اطلاعات و تجربیات رصدخانه تهران برای سایر شهرهای بزرگ کشور نیز منتقل شود تا مسئولان و برنامه‌ریزان امور شهری سایر شهرهای ایران نیز از این تجربه ارزنده بهره‌مند شوند.
بنابراین گزارش، مقدم پس از این اظهارات به قرائت پیام «خوان‌کلاوس» مدیراجرایی برنامه اسکان بشرملل متحد پرداخت. در بخشی از پیام آمده است: بیش از دوسوم جمعیت دنیا یعنی نزدیک به ۵میلیارد نفر تا سال۲۰۳۰ در شهرها زندگی خواهند کرد و فشار بر مسکن، خدمات و زیرساخت‌ها، منابع و محیط‌زیست افزایش خواهد یافت.
در این پیام همچنین در تعریف ویژگی‌های شهری که به خوبی در آن برنامه‌ریزی صورت گرفته شده باشد به استفاده بهینه از تراکم، ارائه خدمات مقرون‌به‌صرفه، بالا بودن نرخ اشتغال، فراهم بودن فرصت‌های اقتصادی اشاره و تأکید شد: اگر در روند رشد شتابان شهری شدن بازنگری صورت نگیرد، عواقب نامطلوبی همچون افزایش تبعیض، نابرابری و تخریب محیط‌زیست رخ خواهد داد. بنابراین روز جهانی شهرها ایجاد شده تا نقش کلیدی شهرها در زندگی روزمره را یادآوری کند و اثرات مثبتی که شهری شدن با مدیریت مناسب می‌تواند بر اقتصاد و توسعه محیطی و اجتماعی داشته باشد را پاس دارد.
رشد شهرنشینی ۱۳درصد بالاتر از جهان
سیدمحمد پژمان، معاون وزیر راه و شهرسازی نیز ازجمله شرکت‌کنندگان در مراسم روز گذشته بود. وی ضمن تشکر از مدیران شهری، شهرداری و شورای شهر تهران که در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به شکلی مفید و مؤثر با کمترین امکانات در حال اداره کردن شهر هستند، گفت: در حال حاضر میانگین رشد شهرنشینی در جهان ۶۰درصد و درکشور ما ۷۳درصد است و همه‌‌چیز گواه بر این است که این روند ادامه دارد و از آن گریزی نیست مگر اینکه تغییرات و تحولاتی در سیاستگذاری و روند توسعه کشور داشته باشیم.
آنچه از نظر پژمان اهمیت دارد، این است که رشد شهرنشینی با یک توسعه پایدار و در تعامل با مجموعه ظرفیت‌ها و امکانات محیط‌زیستی باشد. وی گفت: براساس مطالعات آمایشی بایستی تمام ظرفیت‌های کشور و خطرات آن مشخص شود و متناسب با آن اجازه داد تا کار و فعالیت و سکونت رقم بخورد.
پژمان در توضیح مشکلاتی که به برنامه‌ریزان شهری تحمیل شده است، گفت: طی ۵۰سال اخیر این حجم جابه‌جایی و تغییر و تحول از طاقت و توان اقتصاد کشوری بیرون است درحالی‌که در قبال این جابه‌جایی‌ها حساسیت کافی نداشتیم و بررسی نکردیم که این روند خیلی مفید و متناسب با ظرفیت‌های کانون شهرها نیست و باید به‌نحوی تخفیف یابد و به سمتی که ظرفیت و امکانات کافی دارد، سوق داده شود. یکی دیگر از دغدغه‌های معاون وزیر راه و شهرسازی در مراسم روز جهانی شهرها این بود که طرح‌های جامع و تفصیلی ضمانت اجرایی لازم را ندارند و این همه نارسایی‌ها به این دلیل است که درصد تحقق طرح‌های جامع و تفصیلی زیر ۲۵درصد است.
به گفته پژمان، در نظام اداری و اجرایی کشور هنوز جایگاه مدیریت شهری روشن نیست و مدیریت شهری در سلسله‌مراتب نظام اجرایی و بودجه‌ای جایی ندارد و این نقصی است که چند دهه با آن دست به گریبان هستیم و باید برطرف شود. پسماند، آلاینده‌های آب، خاک و هوا هم از نظر معاون وزیر راه و شهرسازی زندگی بشر را به خطر انداخته است. وی ادامه داد: به هرصورت مدیریت شهری به‌رغم فراهم‌کردن همه زیرساخت‌ها و روبناهای شهری با یک مشکل بزرگ مواجه است و آن مشکلات فرهنگی و اجتماعی است. پژمان دراین باره به گسست اجتماعی، طبقاتی‌شدن، کمبود فضاهای شهری، ضعف آموزشی و فرهنگ شهروندی و… اشاره کرد وگفت: حتی اگر بهترین کالبد شهری را فراهم کرده اما به روح شهر نپرداخته باشیم، دچار ضعف خواهیم شد.
پیشنهادی که دیروز از سوی معاون وزیر راه به آن اشاره شد، دریافت هزینه‌های واقعی زندگی شهری در کلانشهرها بود، زیرا در غیر این صورت امکان مدیریت برای مدیران شهری وجود نخواهد داشت. درعوض توزیع خدمات، امکانات و کار و فعالیت در سطح شهرهای کوچک و کم‌هزینه‌کردن زندگی در حومه شهرها باید به اجرا درآید تا به نحو بسیار آشکار احساس و باعث شود تا جابه‌جایی جمعیت به سمت شهرهای بزرگ کمتر شود.
رونمایی از جایزه خشت طلایی
دیروز همزمان با روز جهانی شهرها به ابتکار شهرداری از جایزه بین‌المللی «خشت طلایی» رونمایی شد. شهرام گیل‌آبادی، رئیس مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران و دبیر این مراسم با اشاره به اینکه از این پس هرسال در چنین روزی جایزه خشت طلایی به شهرهای برتر که در ارتقای کیفیت زیست شهری بیشترین تأثیر‌گذاری را داشته‌اند اهدا خواهد شد، گفت: امسال هیأت داوران از حوزه‌های مختلف ۲۵پروژه شهری را مدنظر قرار دادند که ۱۰پروژه شایسته رقابت اصلی دانسته شد و در نهایت از میان آنها ۳پروژه در حوزه‌های زیرساختی، فضای سبز و گردشگری منتخب شدند.
به همین مناسبت جایزه نخست خشت طلایی تهران به‌خاطر توسعه فضای سبز شهری و بابت پروژه باغ ایرانی به علی‌محمد مختاری، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرتهران، جایزه خشت طلایی دوم در حوزه توسعه زیرساخت‌های شهری به پروژه برتر پل صدر و تونل نیایش به نمایندگی سیدمازیار حسینی، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران و جایزه سوم خشت طلایی نیز بابت توسعه فضاهای گردشگری به پل طبیعت به نمایندگی اردشیر نوریان، مدیرعامل اراضی عباس‌آباد اهدا شد.
گیل‌آبادی در این مراسم طی سخنانی حضور متخصصانی که به ارتقای زندگی مردم کمک می‌کنند را باعث افتخار دانست و گفت: خرسندیم که در دیپلماسی شهری جایزه بین‌المللی «خشت طلایی تهران» در کنار ۱۲جایزه بین‌المللی مطرح در دنیا، قرار خواهد گرفت و مرجعیت ما بسط و گسترش خواهد یافت. به گفته گیل‌آبادی، شهر تهران به یک شهر مولف تبدیل شده و در مرجعیت آن همین بس که شهرهای مختلف جهان سعی در برقراری ارتباطات وسیعی با تهران دارند. وی دغدغه امروز مدیریت شهری را ارتقای کیفیت زندگی مردم دانست و گفت: به همین دلیل با تهیه پیوست‌های اجتماعی و فرهنگی برای پروژه‌های شهری سعی می‌شود بهترین‌ها برای زندگی مردم فراهم شود.
بازنشر: همشهری آنلاین و سایت UN-HABITAT – عکسها: خبرگزاری نسیم آنلاین
